feraiz hesaplama ne demek?
Feraiz hesaplama, İslam hukukunda mirasın paylaştırılması işlemidir. Miras bırakanın vefatı sonrası mal varlığının, Kur'an-ı Kerim ve Sünnet'te belirlenen ilkelere göre hak sahipleri arasında dağıtılmasını içerir. Feraiz ilmi, miras hukukunun teorik ve pratik yönlerini kapsayan bir alandır.
Temel Kavramlar:
- Miras Bırakan (Müveffâ): Vefat eden ve mal varlığı mirasçılarına intikal eden kişidir.
- Mirasçı (Vâris): Miras bırakanın vefatı ile mirasında hak sahibi olan kişidir. Mirasçılar, zümrelerine (akrabalık derecelerine) ve hisselerine göre farklı gruplara ayrılırlar.
- Tereke: Miras bırakanın vefatı anında sahip olduğu tüm mal varlığıdır. Tereke, borçlar, vasiyetler ve diğer haklar ödendikten sonra mirasçılar arasında paylaştırılır.
- Hissedar: Mirastan belirli bir pay alma hakkına sahip olan mirasçılardır. Bu paylar Kur'an-ı Kerim'de belirtilmiştir. Örneğin, eşler, anne-baba ve kız çocukları hissedardır.
- Âsabe: Hissedarların payları ödendikten sonra geriye kalan malı alan mirasçılardır. Genellikle erkek çocuklar ve erkek kardeşler âsabe olurlar.
- Mahrumiyet (Hicab): Bir mirasçının, başka bir mirasçının varlığı sebebiyle mirastan tamamen veya kısmen mahrum kalmasıdır.
- Avliye: Miras paylarının toplamının tereke miktarını aşması durumudur. Bu durumda tüm paylar oransal olarak azaltılır.
- Reddiye: Hissedarların payları ödendikten sonra geriye mal kalması ve âsabe bulunmaması durumudur. Bu durumda geriye kalan mal, hissedarlara hisseleri oranında geri verilir.
Hesaplama Yöntemi:
Feraiz hesaplaması karmaşık olabilir ve uzmanlık gerektirebilir. Temel adımlar şunlardır:
- Miras bırakanın vefat ettiğinin tespit edilmesi.
- Miras bırakanın vasiyeti varsa, bunun yerine getirilmesi (terekenin en fazla 1/3'ü kadar).
- Miras bırakanın borçlarının ödenmesi.
- Mirasçıların belirlenmesi ve zümrelerinin tespit edilmesi.
- Her bir mirasçının Kur'an-ı Kerim ve Sünnet'e göre alması gereken hissenin belirlenmesi.
- Avliye veya Reddiye durumlarının olup olmadığının incelenmesi.
- Mirasın mirasçılar arasında paylaştırılması.
Feraiz hesaplamaları genellikle özel yazılımlar veya uzmanlar aracılığıyla yapılır. Yanlış hesaplamalar, mirasçıların hak kaybına neden olabilir.
İlgili Kavramlar: